Veilig werken in de stal met koeien

In deze adviesbrief een beschrijving van de handelingen die moeten worden uitgevoerd ter preventie van ongelukken tijdens het werken in de stal.

Doel

Werken met dieren in de stal en elders brengt onvermijdelijk risico’s met zich mee. Er kunnen onverwachte dingen gebeuren die niet op voorhand te voorkomen zijn. Toch zijn er preventieve maatregelen die ongelukken kunnen voorkomen of zaken om alert bij te zijn ter preventie van letsel.

Onderstaand een aantal algemene veiligheidsmaatregelen en daarnaast een aantal specifieke situaties uitgewerkt, waarin de praktijk het risico hoog acht.

Preventie

Goede bescherming en een goede werkvoorbereiding voorkomt ongelukken. Denk daarom bij het werken in de stal aan de volgende voorwaarden:

- Goede laarzen: Het is verplicht goede laarzen te dragen, dit betekent:

o De goede maat

o Stalen neuzen in de laars

o Een goede zool

Beleid van de praktijk is dat, mocht de boer geen laarzen aanbieden die aan bovenstaande eisen voldoen, de dierenarts zijn eigen laarzen aantrekt.

Let op: Maak de laarzen schoon bij vertrek, om hygiënerisico’s te voorkomen.

- Goede huidbescherming: Zorg ervoor dat je handschoenen gebruikt bij het werken met dieren. Infecties en huidirritatie worden hiermee voorkomen.

- Gebruik een bril wanneer nodig: Wanneer vocht of losse delen rond spetteren of rond vliegen, draag een beschermbril ter bescherming van ogen.

- Gebruik een mondkap wanneer nodig: Gebruik adembescherming (stofmaskers), bijvoorbeeld voor werkzaamheden met veel stof, virussen of schadelijke dampen. Vraag bij de leverancier altijd naar minimaal P2-kwaliteit.

De praktijk heeft ook adressen voor voordelige veiligheidslaarzen en overige beschermingsmiddelen zijn op voorraad of kan dat voor u bestellen.

- Wanneer je met een koe of paard werkt:

o De dieren vastzetten wanneer dit nodig is voor behandeling. Dit geldt ook voor een loslopende stier.

o Sla een touw of halster niet om de arm, maar houdt het in de hand.

o Waarschuw het dier bij benaderen.

o Sta in het zicht van het dier bij loslaten.

o Zorg ervoor dat je niet klem kan komen te zitten tussen dier en box of muur.

o Let op bij behandeling voor mensen om je heen; waarschuw ze voor gevolgen, zodat je zelf vrij kan werken en je je kan concentreren.

o Let op dat er terwijl je bezig bent met een dier, geen andere dieren tegen je rug aan lopen, dat geld vooral bij rectaal onderzoek, scannen of insemineren.

Specifieke behandelingen waar aandacht voor nodig is

Lebmaag operatie

- Zet de koe altijd vast aan de kop aan een betrouwbaar hek.

- Samenwerking tussen boer en dierenarts om te helpen wanneer nodig.

- Aan de werkzijde voldoende ruimte is om te opereren, maar ook om weg te kunnen komen.

- Wanneer een koe erg trapperig of onrustig is, kan ze gesedeerd worden.

- Ter fixatie en om kans op trappen te verminderen in de neus vasthouden wanneer incisies gemaakt worden (evt. met een neusklem).

Keizersnede

- Zet de koe altijd vast aan de kop aan een betrouwbaar hek.

- Samenwerking tussen boer en dierenarts is belangrijk

- Zorg dat aan de werkzijde voldoende ruimte is om te opereren, maar ook om weg te kunnen komen. Zorg tevens voor ruimte aan de andere zijde (en laat niemand daar staan) voor het geval de koe gaat liggen of erger nog, zich plots laat vallen.

- Wanneer een koe erg trapperig of onrustig is, mag zij licht gesedeerd worden.

- Altijd de koe in de neus vasthouden wanneer incisies gemaakt worden (evt. met een neusklem).

Fokkerij

Om ervoor te zorgen dat er niet met onrustig of vervelend karakter doorgefokt wordt kan er bij inschrijving in het stamboek een lage score op stalgedrag gegeven worden.

Meer leren over veiligheid en stressvrij omgaan met koeien?

Doe de e-learning: Stressvrij omgaan met de koe - Stressvrij omgaan met de koe - Groen Kennisnet wiki