Adviesbrief behandeling van melkziekte

1. Calciumstofwisseling in de koe

De calcium en fosfor in het bloed wordt gestuurd door parathormoon (PTH) en vitamine D. Als calcium laag is wordt er parathormoon geproduceerd, dit zorgt voor verhoogde afgifte van calcium uit het bot, en verminderde uitscheiding van calcium in de nier. Door laag calcium wordt vitamine D geactiveerd en zorgt voor een verhoogde opname van calcium in de darmen.

In de droogstand is de koe per dag ongeveer 10g calcium nodig voor het skelet van het kalf. Dit wordt het driedubbele rond het kalven. Er gaan 30g calcium per dag in de biest. De koe moet dus ineens heel veel calcium mobiliseren. Tachtig procent van de oudere kalfkoeien hebben te laag calcium. Dus te weinig calcium zonder dat ze daarvan platliggen. Maar ze lopen dus op het randje en door andere factoren, zoals bijvoorbeeld een zware geboorte en verminderde voeropname kan de koe snel plat gaan en dus klinische melkziekte ontwikkelen.

2. Verschillende fases van melkziekte

Fase 1:

• Wordt vaak niet herkend
• Koe is nerveus, overgevoelig wordt snel suf
• Ontlast de achterbenen afwisselend

Fase 2:

• Duidelijk zichtbaar
• Koe wordt wankel op haar benen
• Ingedroogde mest, pens is niet actief, geen eetlust
• Koe gaat liggen met haar hoofd in de flank of uitgestrekt naar voren
• Koude oren (hoeft niet)

Fase 3:

• Koe ligt op haar zij
• Ernstige depressie
• Vertraagde hartslag
• Koude extremiteiten (o.a. oren en staart)

Behandeling van melkziekte

VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN. Droogstandsmanagement is essentieel. Meten is weten, laat daarom uw kuil voor de droge koeien analyseren, dan kan de voeradviseur nauwkeurig rekening houden met de balans van Ca, P, Mg en K in het droogstandsrantsoen.

Hoeveel calcium heeft een koe nodig?

	Aantal g opgelost in het bloed	Aantal gram nodig
Gezonde koe	11 gram	0 gram
Melkziekte fase 2	4 tot 6 gram	4 tot 6 gram
Melkziekte fase 3	1 tot 3 gram	7 tot 10 gram

Ter info: in de meeste gangbare infusen zit 8g tot 11g calcium. Dus een infuus is voldoende om het tekort te herstellen! Door te veel infusen te geven, wordt de regulatie van het calcium systeem verstoord. Het lichaam denkt er is hoog calcium in het bloed, er hoeft geen calcium opgenomen te worden via de darmen en calcium moet uitgescheiden worden via de nier. Gevolg: koe gaat terug liggen of blijft direct liggen. Daarom hebben calcium pillen altijd de voorkeur. Enkel als een koe echt platligt, een infuus geven, altijd in combinatie met calcium pillen of een drankje (en bijkomend vitamine D).

Risicodieren voor het krijgen van melkziekte zijn:

• Hoog productieve koeien
• Koeien met een te royale conditie (>3,5)
• Koeien met een toenemend aantal lactaties
• Koeien die al eerder melkziekte hebben gehad
• Koeien met subklinische melkziekte (totaal bloedcalcium < 2,1 mmol/l)

Wat is de juiste behandeling van risico koeien (dieren met subklinische melkziekte):

• Calcium (en fosfor) bolussen
  • Voor het kalven bvb, als de banden slap worden
  • Direct na het kalven
  • 12 u na het kalven
  • 24 tot 48 na het kalven
• Vitamine D3 éénmalig 10 ml
  • Meeste effect 6d voor het kalfdatum
  • Maar heeft zelfs nog effect direct na het kalven

Fase 1: behandeling net als risico koeien

Fase 2:

• Eenmalig Ca infuus (Camg of Calcitat)
• Om de 12 uur een calcium en fosfor bolus
• Eventueel vitamine D3

Fase 3:

• Dierenarts bellen, bloed laten nemen
• Verder als bij fase 2 met aanpassingen naargelang het bloed onderzoek